Είναι διαδεδομένη η άποψη ότι συνήθως τα νήπια διαθέτουν "μυαλό πεταλούδας"*
Πάρτε λοιπόν ένα ακόμη δείγμα ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι!!! Τα νήπια, οι μαθητές και οι μαθήτριες του Νηπιαγωγείου, μπορούν να συγκεντρώνονται στο ζητούμενο και να σκέφτονται με τρόπο θαυμαστό για την ηλικία τους (Στην περίπτωση βέβαια που γονείς και εκπαιδευτικοί ανταποκρίνονται στο ρόλο τους).
Εισάγοντας στα παιδιά τις τελευταίες μέρες τη φράση του Stephen Hawking "Να θυμάστε να κοιτάτε ψηλά προς τ' αστέρια κι όχι μόνο χαμηλά, προς στα πόδια σας", τα ρώτησα να μου πουν τι σημαίνει η λέξη σοφός, κατά τη γνώμη τους. Κατέγραψα τις παρακάτω καταπληκτικές απαντήσεις τους:
Υποτμήμα 1: Αναστασία, Οριάνα, Τριαντάφυλλος, Μιχάλης, Στέφανος (απουσίαζε ο Παναγιώτης)
Τα παιδιά του υποτμήματος 1 συμπλήρωναν αυθόρμητα το ένα τα λεγόμενα του άλλου, με αποτέλεσμα να καταγράψω έναν σχεδόν ολοκληρωμένο ορισμό. Κατά την παρέμβασή μου ακολούθησα τη μαιευτική προσέγγιση:
"Σοφός είναι ένας μεγάλος άνθρωπος, μπορεί γέρος, που είναι καλός γιατί μπορεί να σώσει τον κόσμο. Δηλαδή, μπορεί να σώσει τα ζώα ή τους ανθρώπους που κινδυνεύουν (Τριαντάφυλλος). Ξυπνάει πολύ νωρίς το πρωί και δουλεύει. Συνήθως φτιάχνει σχολεία και βοηθάει όλους τους ανθρώπους να ζουν πολύ καλά (Μιχάλης). Τους εξηγεί ότι είναι καλύτερα να μη θυμώνουν και να είναι αγαπημένοι, να είναι χαρούμενοι και να δίνουν στους άλλους ό,τι έχουν (Αναστασία, Στέφανος). Ο σοφός δουλεύει με το μυαλό του (Οριάνα). Γράφει οδηγίες για τους άλλους ανθρώπους και βιβλία (Αναστασία). Έτσι αυτοί διαβάζουν τα βιβλία και μαθαίνουν πολύ καλά πράγματα για τη ζωή τους (Τριαντάφυλλος, Αναστασία)".
Υποτμήμα 2: Μάνος, Κωνσταντίνος Σ., Κωνσταντίνος Μ., Μάριος, Αριάδνη, Μαρία-Χριστίνα (απουσίαζε ο Εφραίμ)
Κάθε παιδί του υποτμήματος 2 έδωσε το δικό του ορισμό. Ωστόσο, οι ορισμοί αυτοί συναποτελούν ένα σχεδόν ολοκληρωμένο ορισμό της έννοιας:
Μάνος: "Ο σοφός είναι ένας άνθρωπος που σκέφτεται πολύ με το μυαλό του και δίνει συμβουλές...πώς να ξεφύγεις από τους κακούς και τους άλλους τους χαζούς, που δεν καταλαβαίνουν και τέτοια..."
Κωνσταντίνος Μ.:"Είναι ένας άνθρωπος πολύ έξυπνος και τα πιστεύει αυτά που λέει. Ίσως είναι δάσκαλος και διαβάζει πάρα πολλά βιβλία".
Κωνσταντίνος Σ.: "Ο σοφός ξέρει τα πάντα, ακόμα κι αν δεν τα έχει δει. Μπορεί να γεννήθηκε έτσι αλλά όμως διαβάζει και πάρα πολλά βιβλία για να είναι σοφός".
Μάριος: "Ο σοφός σκέφτεται πάρα πολύ με το μυαλό του και όταν κάποιος κινδυνεύει, του δίνει ιδέες. Αυτός τις ακούει και κάνει ό,τι του λέει ο σοφός και έτσι σώζεται".
Αριάδνη: "Νομίζω ότι ο σοφός είναι σαν ένας μάγος, που όμως σκέφτεται πολύ με το μυαλό του πώς να γίνουν πιο καλοί οι άνθρωποι. Διαβάζει πολλά βιβλία κάθε μέρα και μπορεί να γράφει αυτά που θέλει να πει στους ανθρώπους ή να τους τα λέει".
Μαρία-Χριστίνα: "Ο σοφός είναι μεγάλος και έχει και ένα ραβδί. Σκέφτεται πάρα πολύ και ξέρει πάρα πολλά πράγματα. Αν γίνει κάτι κακό, οι άνθρωποι σκέφτονται: Πρέπει να πάω στο σοφό για να μου πει πώς να γίνω πιο καλός άνθρωπος".
Στη συνέχεια, είπα στα παιδιά πως ξέρω ένα σοφό, ο οποίος παρόλο που είχε πολλά προβλήματα με την υγεία του και γι' αυτό μπορούσε να μετακινηθεί μόνο με αναπηρικό καροτσάκι, δεν σταματούσε ποτέ να δουλεύει με το μυαλό του για το καλό όλων των ανθρώπων. Μια μέρα λοιπόν, ο σοφός αυτός κοίταζε, από το ψηλό μπαλκόνι του, τους ανθρώπους που περπατούσαν κάτω στο δρόμο. Οι πιο πολλοί είχαν σκυμμένο το κεφάλι και κοίταζαν προς τα πόδια τους. Σκέφτηκε τότε πως είναι κρίμα όλοι αυτοί οι άνθρωποι να μην έχουν μάθει να κοιτούν ψηλά τον ουρανό και τ' αστέρια. Κι αμέσως έγραψε σε πολλά χαρτάκια αυτή τη φράση:
Στη συνέχεια, είπα στα παιδιά πως ξέρω ένα σοφό, ο οποίος παρόλο που είχε πολλά προβλήματα με την υγεία του και γι' αυτό μπορούσε να μετακινηθεί μόνο με αναπηρικό καροτσάκι, δεν σταματούσε ποτέ να δουλεύει με το μυαλό του για το καλό όλων των ανθρώπων. Μια μέρα λοιπόν, ο σοφός αυτός κοίταζε, από το ψηλό μπαλκόνι του, τους ανθρώπους που περπατούσαν κάτω στο δρόμο. Οι πιο πολλοί είχαν σκυμμένο το κεφάλι και κοίταζαν προς τα πόδια τους. Σκέφτηκε τότε πως είναι κρίμα όλοι αυτοί οι άνθρωποι να μην έχουν μάθει να κοιτούν ψηλά τον ουρανό και τ' αστέρια. Κι αμέσως έγραψε σε πολλά χαρτάκια αυτή τη φράση:
Να θυμάστε να κοιτάτε ψηλά προς τ' αστέρια
κι όχι μόνο χαμηλά, προς στα πόδια σας.
Πέταξε τα χαρτάκια από ψηλά κι ο αέρας τα πήρε και τα σκόρπισε παντού κάτω στη γη. Όσοι άνθρωποι κατάφεραν να πιάσουν ένα χαρτάκι και να το διαβάσουν, έμαθαν να κοιτούν ψηλά προς τ' αστέρια κι από κει και πέρα ήταν σίγουρα πιο χαρούμενοι.
Τα παιδιά αποτύπωσαν την "ιστορία" που τους αφηγήθηκα, εκφράζοντας αυτά που κατάλαβαν και αισθάνθηκαν στα ιχνογραφήματά τους, που θα θαυμάσετε παρακάτω.
Με τον "ορισμό" λοιπόν της έννοιας του σοφού, με τη σπουδαία φράση του Stephen Hawking και την αποτύπωσή της από τα παιδιά μαζί με τις επεξηγήσεις τους, κλείνουμε τη σχολική μας χρονιά με ικανοποίηση και υπερηφάνεια.
Με τον "ορισμό" λοιπόν της έννοιας του σοφού, με τη σπουδαία φράση του Stephen Hawking και την αποτύπωσή της από τα παιδιά μαζί με τις επεξηγήσεις τους, κλείνουμε τη σχολική μας χρονιά με ικανοποίηση και υπερηφάνεια.
Τριαντάφυλλος: "Ο σοφός στο καροτσάκι του -γιατί,είπαμε πως δεν έχει δυνατά πόδια-. Από το καροτσάκι του πετάει τα χαρτιά που έχει γράψει: Να θυμάστε να κοιτάτε ψηλά προς τ' αστέρια κι όχι μόνο χαμηλά, προς στα πόδια σας. Ένας άνθρωπος περπατάει με το κεφάλι κάτω, γιατί δεν έχει διαβάσει αυτό που έγραψε ο σοφός. Κοίταζε μόνο τα πόδια του, γιατί δεν είχε μάθει να κοιτάει στον ουρανό και να θαυμάζει τα σύννεφα που παίρνουν τόσα σχήματα.
Αυτά που βλέπεις στο κεφάλι του (του σοφού) δεν είναι τα μαλλιά του. Είναι το μυαλό του που έχει ιδέες!"
Οριάνα: "Ζωγράφισα όλο τον κόσμο. Tους ανθρώπους, τα σπίτια, τα δέντρα, τα πουλιά και το σοφό πάνω στο μπαλκόνι του που πετάει κάτω τα χαρτάκια που έγραψε: Να θυμάστε να κοιτάτε ψηλά προς τ' αστέρια κι όχι μόνο χαμηλά, προς στα πόδια σας. Οι άνθρωποι τα διάβασαν και μετά δεν είχαν κάτω το κεφάλι τους. Βλέπεις; Είναι χαρούμενοι!"
Αναστασία: "Είναι ο σοφός και δίπλα του είναι η στοίβα με τα χαρτιά που είχε γράψει την οδηγία: Να θυμάστε να κοιτάτε ψηλά προς τ' αστέρια κι όχι μόνο χαμηλά, προς στα πόδια σας. Οι άνθρωποι τα διάβασαν και άρχισαν να κοιτάνε ψηλά στ' αστέρια και ενθουσιάστηκαν. Και μια κοπέλα άφησε το κινητό της, που το κοίταζε συνέχεια, και κοίταξε κι αυτή τ' αστέρια και από τότε ήταν πιο χαρούμενη η καρδιά της".
Κωνσταντίνος Σ.: "Είναι ο σοφός (κάτω δεξιά/δείχνει με το δάχτυλο) που εξηγεί στους ανθρώπους γιατί πρέπει να κοιτούν ψηλά προς τ' αστέρια κι όχι μόνο χαμηλά προς τα πόδια τους. Οι άνθρωποι τον ακούνε και καταλαβαίνουν ότι είναι πιο όμορφα να κοιτάνε τον ουρανό, γιατί είναι είναι πιο όμορφος και πιο μεγάλος από τα πόδια τους. Ζωγράφισα τον ουρανό τη μέρα με τον ήλιο, αλλά και το βράδυ είναι πολύ όμορφος γιατί έχει αστέρια που λάμπουν και το φεγγάρι".
Κωνσταντίνος Μ.: "Οι άνθρωποι περπατάνε στο δρόμο και κοιτούν κάτω. Δεν είναι χαρούμενοι. Ο σοφός από το μπαλκόνι του ψηλά πετάει τα χαρτιά που έγραψε: Να θυμάστε να κοιτάτε ψηλά προς τ' αστέρια κι όχι μόνο χαμηλά, προς στα πόδια σας".
Στέφανος: Ζωγράφισα τον ουρανό τη νύχτα που έχει αστέρια και τη μέρα που έχει τον ήλιο και τα σύννεφα και είναι πολύ όμορφος.
Μαρία-Χριστίνα: "Σε ένα ψηλό κτήριο είναι ο σοφός και πετάει τα χαρτιά που έχει γράψει: Να θυμάστε να κοιτάτε ψηλά προς τ' αστέρια κι όχι μόνο χαμηλά, προς στα πόδια σας. Αυτοί που τώρα κοιτάνε κάτω θα σκεφτούν να δουν πάνω και τότε θα θαυμάσουν τ' αστέρια, το φεγγάρι, τον ήλιο. Και θα καταλάβουν ότι είναι πιο όμορφα από τα παπούτσια τους. Δίπλα αυτό που βλέπεις με το καφέ είναι μια κλειστή πόρτα, που είναι πίσω το σπίτι του σοφού. Εκεί μέσα κάθεται και γράφει τα βιβλία του".
Αριάδνη: "Ο σοφός με ένα λουλούδι στο ένα χέρι και ένα βιβλίο στο άλλο χέρι, που το έχει γράψει αυτός και θα το δώσει στους ανθρώπους να το διαβάσουν. Εκεί μέσα σ' αυτό το βιβλίο έχει γράψει: Να θυμάστε να κοιτάτε ψηλά προς τ' αστέρια κι όχι μόνο χαμηλά, προς στα πόδια σας. Δίπλα ζωγράφισα το καροτσάκι του".
Μάριος: "Όταν οι άνθρωποι διάβασαν αυτό που έγραψε ο σοφός, κοίταξαν πάνω και είδαν τα πιο όμορφα πράγματα. Είδαν ένα χρωματιστό πουλί, σαν λάμψη, και θαύμασαν και κατάλαβαν ότι όταν κοιτάζεις μόνο κάτω δε βλέπεις και τίποτα σπουδαίο, δηλαδή, δεν έχει ιδέες το μυαλό, να σκεφτείς. Ενώ, ο ουρανός έχει χιλιάδες πράγματα, πάρα πολλά πράγματα σπουδαία και πάρα πολύ όμορφα".
Μάνος: "Ο σοφός προσπαθεί να κατασκευάσει τανκς που να εκτοξεύουν τα χαρτιά του. Τώρα είναι στο σπίτι του το ψηλό, κάθεται στο καροτσάκι του. Σε λίγο τα τανκς θα είναι έτοιμα. Θα εκτοξεύσουν τα χαρτιά του και οι άνθρωποι θα διαβάσουν αυτά που έχει γράψει. Τότε θα μάθουν να κοιτούν τ' αστέρια, τους πλανήτες...Θα θαυμάσουν τον Άρη, τον 'Ηλιο, το Φεγγάρι και όλο τον ουρανό και τότε θα έχουν ωραίες ιδέες!Θα είναι όλοι πιο χαρούμενοι και πιο έξυπνοι! Μετά ο σοφός θα γράψει ένα καινούριο βιβλίο".
Μιχάλης: "Ζωγράφισα το σοφό στο καροτσάκι του. Δίπλα του είναι ένα μεγάλο τραπέζι που έχει επάνω τις σημειώσεις του, για να τις δώσει στον κόσμο. Στα χέρια του κρατάει μελάνι και ένα φτερό πουλιού. Με αυτά γράφει. Πιο κει είναι ένα παιδί που κλαίει, κλαίει πάρα πολύ, γιατί θέλει να πάει στην πλατεία να παίξει και η μαμά του δεν το αφήνει. Τώρα ο σοφός μπορεί να του δώσει μια λύση και να σταματήσει να κλαίει".
Καλό Καλοκαίρι
και Καλή Πρόοδο στα υπέροχα παιδιά!
*Beetlestone, F. (1998): Creative children, Imaginative teaching. Great Britain: Open University Press.
